قراردادهای هوشمند به توسعه دهندگان اجازه می دهد تا طیف گسترده ای از برنامه ها و توکن های غیرمتمرکز را بسازند. آنها در همه چیز، از ابزارهای مالی جدید گرفته تا تدارکات و تجربیات بازی، استفاده می شوند و مانند هر تراکنش رمزنگاری دیگری روی یک بلاک چین ذخیره می شوند. هنگامی که یک برنامه قرارداد هوشمند به بلاک چین اضافه شد، به طور کلی نمی توان آن را معکوس یا تغییر داد (به جز برخی موارد استثنا).
برنامه‌های مبتنی بر قراردادهای هوشمند اغلب به عنوان «برنامه‌های غیرمتمرکز» یا «dapps» شناخته می‌شوند – و شامل فناوری مالی غیرمتمرکز (یا DeFi) می‌شوند که هدف آن تغییر صنعت بانکداری است. اپلیکیشن‌های دیفای به دارندگان ارزهای دیجیتال اجازه می‌دهند تا در تراکنش‌های مالی پیچیده – پس‌انداز، وام، بیمه – شرکت کنند، بدون اینکه بانک یا مؤسسه مالی دیگری از هر نقطه‌ای در دنیا دخالتی داشته باشد.
برخی از محبوب‌ترین برنامه‌های کاربردی قرارداد هوشمند فعلی عبارتند از:
یونیسواپ: یک صرافی غیرمتمرکز که به کاربران اجازه می دهد از طریق قرارداد هوشمند، انواع خاصی از رمزارزها را بدون هیچ مرجع مرکزی تعیین کننده نرخ مبادله، معامله کنند.
کامپاند: پلتفرمی است که از قراردادهای هوشمند استفاده می کند تا به سرمایه گذاران اجازه دهد تا سود کسب کنند و وام گیرندگان فوراً بدون نیاز به بانک در وسط، وام دریافت کنند.
ارز USDC: ارز دیجیتالی که از طریق قرارداد هوشمند به دلار آمریکا متصل می شود و یک USDC ارزش یک دلار آمریکا را دارد. UDDC بخشی از نوعِ جدیدتری از پول دیجیتال است که به عنوان استیبل کوین شناخته می شود
چگونه می توان از ابزارهای مبتنی بر قرارداد هوشمند استفاده کرد؟
تصور کنید مقداری اتریوم در دست دارید که می‌خواهید با USDC معامله کنید. می توانید مقداری اتریوم را در یونیسواپ قرار دهید، که از طریق قرارداد هوشمند، می تواند به طور خودکار بهترین نرخ مبادله را برای شما پیدا کند، معامله را انجام دهد و USDC شما را برای شما ارسال کند. سپس می توانید مقداری از USDC خود را در کامپاند قرار دهید تا به دیگران وام دهید و نرخ بهره ای که به طور الگوریتمی تعیین شده را دریافت کنید – همه اینها بدون استفاده از بانک یا مؤسسه مالی دیگر امکان پذیر است.
در امور مالی سنتی، مبادله ارزها پرهزینه و زمان بر است. و برای افراد آسان و مطمئن نیست که دارایی های نقدی خود را به افراد غریبه در آن سوی دنیا قرض دهند. اما قراردادهای هوشمند هر دوی این سناریوها و طیف وسیعی از سناریوها را ممکن می‌سازد.
قراردادهای هوشمند چگونه کار می کنند؟
قراردادهای هوشمند اولین بار در دهه 1990 توسط یک دانشمند کامپیوتر و وکیل به نام نیک سابو پیشنهاد شد. Szabo یک قرارداد هوشمند را با یک دستگاه فروش خودکار مقایسه کرد. دستگاهی را تصور کنید که قوطی های نوشابه را 25 سنت می فروشد. اگر یک دلار در دستگاه قرار دهید، دستگاه نوشیدنی شما را تحویل می‌دهد و 75 سنت به شما پس می دهد، یا از شما می خواهد که انتخاب دیگری انجام دهید، یا دلار خود را پس بگیرید.
درست همانطور که یک دستگاه نوشابه می تواند فروش را بدون واسطه یک انسان و به صورت خودکار انجام دهد، قراردادهای هوشمند نیز می توانند تقریباً هر نوع مبادله ای را خودکار انجام دهند.
در حال حاضر، اتریوم محبوب‌ترین پلتفرم قراردادهای هوشمند است، اما بسیاری دیگر از بلاک‌چین‌ها (EOS، Neo، Tezos، Tron، Polkadot و Algorand) نیز می‌توانند قردادها را اجرا کنند. قرارداد هوشمند می تواند توسط هر کسی ایجاد، و در یک بلاک چین مستقر شود. کد آنها شفاف و قابل تأیید عمومی است، به طوری که هر شخص می تواند دقیقاً ببیند که قرارداد هنگام دریافت دارایی های دیجیتال از چه منطقی پیروی می کند.
قراردادهای هوشمند چگونه کار می کنند؟
قراردادهای هوشمند به زبان های برنامه نویسی مختلفی نوشته می شوند. در شبکه اتریوم، کد هر قرارداد هوشمند روی بلاک چین ذخیره می‌شود و به هر شخصی که مایل باشد جازه می‌دهد تا کد قرارداد و وضعیت فعلی آن را بررسی کند تا عملکرد آن را تأیید کند.
هر کامپیوتر در شبکه (یا “گره”) یک کپی از تمام قراردادهای هوشمند موجود و وضعیت فعلی آنها را در کنار بلاک چین و داده های تراکنش ذخیره می کند.
هنگامی که یک قرارداد هوشمند وجوهی را از یک کاربر دریافت می‌کند، کد آن توسط تمام گره‌های شبکه اجرا می‌شود تا در مورد نتیجه و جریان ارزش حاصل از آن به توافق برسند. بنابراین قراردادها به طور ایمن و بدون هیچ مرجع مرکزی اجرا می شوند، حتی زمانی که کاربران در حال انجام تراکنش های مالی پیچیده با نهادهای ناشناس هستند.
برای اجرای یک قرارداد هوشمند در شبکه اتریوم، معمولاً باید هزینه ای به نام «گاز» بپردازید.
قراردادهای هوشمند پس از استقرار بر روی یک بلاک چین، به طور کلی نمی توانند حتی توسط سازنده آنها تغییر یابند، بنابراین نمی توان آنها را سانسور کرد.