مین نت صرافی غیرمتمرکز Vessel به صورت رسمی لانچ شد! چند روز پیش، Vessel خبر جذب سرمایه ی ده میلیون دلاری خودشو اعلام کرد (در seed round) و این موضوع باعث شد، این صرافی که زیاد شناخته شده نبود، بیش از قبل سر زبون ها بیفته و کاربرای زیادی تلاش برای تعامل با اون داشته باشن

صرافی vessel، یه دکس (صرافی غیرمتمرکز) برا پایه ی Zk یا همون Zero knowledge (اثبات با دانش صفر) هستش که روی بلاکچین اسکرول ساخته شده

اولا که گفتم Zk یا دانش صفر هست؛ دقت کنین که zk یه جور فناوری رمزنگاری هست که حالا یکی از کاربرداش تو حوزه ی بلاکچینه. خب zk یعنی چی؟ به زبان ساده یعنی اینکه شما بدون دونستن جزییات چیزی، بتونی وجود اونو اثبات کنی! تصور کنین که شما بدون وارد کردن رمز گاوصندوقت بتونی ثابت کنی که صاحب اونی! خب اینجوری هم به پولت دسترسی داری و هم رمزت قابل گم شدن و سواستفاده نیست! یا یه مثال بهتر: شما بدون اینکه هویت خودت و یا رمز خاصی بگی، بتونی به بانک ثابت کنی صاحب فلان حسابی! برای اطلاعات بیشتر “اثبات دانش صفر” و یا “Yao’s Millionaires Problem” رو گوگل کنین

حالا vessel چه استفاده ای از این فرایند رمزنگاری کرده؟

بذارین یکم مقدمه چینی کنم؛ ما تو هر دکسی اگه بخوایم سواپ کنیم باید فی تراکنش بدیم؛ چرا؟ چون داریم مستقیم روی بلاکچین اطلاعات ثبت میکنیم. این قضیه دو تا مشکل داشت: اول همون بحث هزینه (خصوصا تو بلاکچینای گرون مث اتریوم) و دوم محدودیت؛ به این صورت که تو شلوغی شدید شاید تراکنش شما با تاخیر ثبت شه که تو ترید کردن اصلا منطقی نیست (و از دلایل برتری صرافی های متمرکز همینه) خب پروژه ها برا حل این موضوع چیکار کردن؟ اومدن گفتن بیایم مشابه صرافی های متمرکز عمل کنیم! تو صرافی متمرکز شما یه پول اولیه واریز میکنی و بعد شروع میکنی به ترید و اون پول رو زیاد تر و یا کمتر میکنی و در نهایت اون پول رو خارج میکنی اما آیا کسی که مثلا هزار تتر ریخته تو بایننس و همه شو اتریوم و کلی توکن دیگه خریده، با هر بار معامله، “تراکنشی” انجام داده؟ نه!

در واقع هیچ تراکنش واقعی ای انجام نشده و صرفا اعداد تغییر میکنن! دقیقا مشابه یه کازینو که فرد در ابتدا چند تا چیپ میخره و بعد اونا رو زیاد تر و یا کمتر میکنه و نهایتا موقع خروج اونا رو نقد میکنه! خب صرافی های غیرمتمرکز گفتن بیاین ما هم اینکار رو بکنیم! به جای اینکه کاربر کلی تراکنش بزنه (برای هر ترید)، بگیم یه پول اولیه واریز کنه و بعد با همون پولش خرید و فروش بزنه… حالا ما خودمون یه فی میتونیم بگیریم برای هر معامله (مشابه صرافی های متمرکز) ولی در نهایت کاربر برای هر تراکنش فی نمیده از طرفی چون ما غیرمتمرکز هستیم، تقلب و دستکاری و… (که ممکنه تو CEXها باشه) دیگه وجود نداره چیزی که صرافی ها اینجا نیاز داشتن، اثبات وجود دارایی و اثبات صحت معاملات بود (اینجا دیگه CEX نیست که یه کارمند یا ربات بیاد موجودی رو چک کنه… اینجا همه چی باید با اسمارت کانترکت باشه) تا اینجا کلی صرافی و پرپ داریم که اینجوری کار میکنن (مثلا هایپرلیکویید، Aevo، IntentX و…)

وسل برای این اثبات، از مدل اثبات zk استفاده کرد… خب حالا بحثو تخصصی تر متمرکز کنم رو Vessel و ماجرا رو پیش ببرم؛ صرافی میگه خب؛ کاربر همون اول پول رو واریز میکنه و حساب خودشو شارژ میکنه و شروع میکنه به ترید من برای این به دو مدل اثبات نیاز دارم:

1. دارایی ها (من باید اثبات کنم که کاربر اصلا موجودی داره که ترید کنه یا نه؟) 2. معاملات (من باید معامله ی مدنظر رو از نظر قابل انجام بودن بررسی و تایید کنم) همونطور که گفتم، وسل در این موارد از اثبات zk استفاده میکنه (جلوتر یه مثال میزنم تا روش اثبات رو متوجه شین)

وسل با zk کاری میکنه تا اولا خود تراکنشها رایگان باشن (چون درواقع چیزی مستقیم رو بلاکچین ثبت نمیشه) و ثانیا بشه تعداد زیادی ترید رو هندل کرد (اون داستان شلوغی و تاخیر پیش نمیاد!)

از اونجایی که با اینکارا داریم خیلی از وظایف بلاکچین رو انجام میدیم، به وسل لقب “لایه سوم” هم دادن

مکانیسم کشف قیمت (قسمت مورد علاقه ی من)

ما “به طور کلی” دو روش برای تعیین قیمت داریم:

1. اوردربوک (همون چیزی که معمولا تو CEX ها میبینیم)

2.روش AMM (که یه فرمول ریاضی قیمت رو تعیین میکنه وسل با یه نوآوری خیلی قشنگ، این دو رو ترکیب میکنه! ( برای یه صرافی قیمت مهمترین چیزه!)

تا اینجا فهمیدیم که وسل با ترکیب کردن مزایای DEX و CEX سعی در ساخت یه پروتکل نوآور داشته یه کاربر در وسل دسترسی کامل به پولش داره (چون پرایویت کی ولتت دست خودته!) و معاملات همگی شفاف هستن

حالا یه توضیح مختصری در مورد مکانیسم تایید معاملات بدم: اینجا سه بخش اصلی داریم: 1. ترتیب سنج یا sequencer: اولین جایی که درخواست کاربر میره اونجا و پردازش (و ذخیره) میشه 2. اثبات کننده یا prover: اینجا برا اساس zk، یه گواهی برای بررسی درست بودن تراکنش صادر میشه

3. قرارداد هوشمند یا smart contract: کانترکت میاد و اون گواهی prover و دارایی کاربر رو چک میکنه تا ببینه همه چی درسته (و معامله قابل انجامه) یا نه نتیجه ی این 3 تا؟ تراکنش های (معاملات) امن، سریع و به صرفه! (به این شکل و جهت فلش ها دقت کنین خب اینم از توضیحات کلی و مقدماتی وسل ، دقت کنین که تمام این چیزایی که گفتم تو پشت صحنه هستن و در محیط کاربری تفاوت خاصی با سایر پلتفرما وجود نداره!

فاز قبلی این پروژه، تست نت اون بود (روی تست نت اسکرول)؛ به این صورت که شما با کد دعوت وارد پلتفرم میشدین و بعد با یه سری تسک خاص (مث دریافت فاست، ترید، LP و…) امتیاز کسب میکردین… افرادی که تو این فاز فعال بودن امتیاز و رولهای خاصی دریافت کردند